Anthony Lê
WASHINGTON, D.C., -- Người Hồi Giáo nghĩ về Kinh Côran cũng giống như một thông điệp được trình bày bằng tiếng Ả Rập mà Thiên Chúa trước kia đã truyền phán tại Torah, qua trung gian của Mosê, giống hệt như Phúc Âm là qua chính Chúa Giêsu. Đó chính là lời nhận xét của Cha Sidney Griffith, giáo sư về ngôn ngữ Xêmít (Xêmít là tên gọi của nhóm các chủng tộc gồm người Do Thái và Ả Rập) lẫn Ai Cập, và văn chương tại trường Đại Học Công Giáo Hoa Kỳ.
Ngày 26-7-2004, Cha Griffith đã chia sẽ với Zenit làm cách nào để người Kitô giáo hiểu rõ hơn về Kinh Côran và những khác biệt trong việc giảng dạy của Kinh này về Chúa Kitô và Sự Khải Hoàn so với những giảng dạy của người Kitô giáo. Linh mục Sidney Griffith so sánh và đối chiếu các bản văn. Phần 2 của bài phỏng vấn sẽ được trích đăng vào ngày mai.
Hỏi (H): Thưa Cha, Kinh Côran, nói đúng ra, thì đó là loại kinh gì và được viết ra như thế nào?
Cha Griffith (T): Kinh Côran, theo cách chuyển biên thông thường, và trong ngữ nghĩa mà chúng ta thường hay dùng, thì đó chính là kinh thánh của cộng đồng Hồi Giáo. Nó hàm chứa những mạc khải bằng tiếng Ả Rập mà chính Thiên Chúa, hay Allah thỉnh thoảng gởi qua thiên thần Gabriel xuống cho sứ giả của Ngài là Mohammed từ năm 610 cho đến khi ông chết đi vào năm 632 , thì thời kỳ đó cũng chính là những năm mà cộng đoàn Hồi Giáo đầu tiên được thành hình.
Nếu xét về mặt ngữ nghĩa, khi từ “Côran” được sử dụng trong các bản văn, thì nó có nghĩa là “đọc” hay là “suy gẫm lại” những điều mà Thiên Chúa đã khắc trong trong tim của Mohammed, truyền lệnh cho Ông hãy đọc và rao truyền nó, cho muôn dân. Chính vì thế, theo nguyên bản, thì Kinh Côran chính là một bản “kinh thánh” đọc bằng miệng và cho đến ngày nay chúng ta vẫn thường nghe kinh ấy được trình bày dưới dạng ca ngâm có nhịp điệu.
Một khoảng thời gian ngắn sau cái chết của Mohammed, những người Hồi Giáo tiên khởi đã thu thập các bản văn về những lời mạc khải được trích ra từ trí nhớ của những người bạn đồng hành với vị sứ giả Mohammed và từ một số bản viết tay của họ, để rồi, họ gom góp và hệ thống hóa nó lại thành kinh thánh, như là những ấn bản chuẩn mà chúng ta có được ngày nay. Kinh Côran gồm có các đoạn thơ, được mô tả như là “những dấu chỉ” phi thường từ Thiên Chúa, và được sắp xếp thành 114 thiên Xura hay chương, mỗi chương có một tên riêng, được lấy từ từ ngữ chính trong bản văn.
Xét về mặt nhận thức, người Hồi Giáo nghĩ về Kinh Côran cũng giống như một thông điệp được trình bày bằng tiếng Ả Rập mà Thiên Chúa trước kia đã truyền phán tại Torah, qua trung gian của Mosê, giống hệt như Phúc Âm là qua chính Chúa Giêsu.
(H): Thưa Cha, đâu là điểm khúc mắc nhất để một người Kitô giáo có thể hiểu được Kinh Côran?
(T): Thưa, trước hết, một người Kitô giáo hay bất kỳ một độc giả nào khác không biết tí gì về tiểu sử của Mohammed và lịch sử thời sơ khai của cộng đồng Hồi Giáo, thì điều đầu tiên mà vị độc giả đó cảm nhận được đó là ý tưởng rời rạc của các văn bản. Nó trông có vẽ như là vào bài đọc một, vốn là một bài đọc vẫn thường hay được cấu trúc rõ ràng cẩn thận, thì nó lại mất đi tính chủ đạo của chủ đề được trình thuật lại.
Quả đúng như vậy, độc giả Hồi Giáo thường mang theo với họ, một bản văn suy diễn từ cách hiểu về Hồi Giáo của riêng họ thông qua những mô hình, để giúp họ kịp thời bắt giọng vào đúng với những vầng thơ của bức thông điệp.
Hơn nữa, ngay cả độc giả Kitô giáo có kiến thức hiểu biết về Kinh Thánh và những hiểu biết về đạo Kitô giáo thời xưa cổ, cũng khó mà có thể hiểu được cách trình bày trong Kinh Côran với những nhân vật thuộc về kinh thánh, những câu chuyện và những bài tường thuật rất giống với truyền thống của Kinh Thánh và của người Kitô giáo.
Nói đúng ra, chủ ý của Kinh Côran là tránh lặp lại các sự kiện đó. Thay vào đó, nó ngầm giả định rằng tất cả mọi tín đồ đều đã hiểu biết về những vấn đề đó rồi, để từ đó nó có thể nói bóng gió hay kích thích cho tín đồ tự hiểu theo ý của riêng họ, và chính vì thế nó thường hay có nhiều quan điểm và cách diễn dịch khác nhau.
(H): Nói một cách vắn tắt, Cha có thể vui lòng giải thích những điểm khác biệt chính giữa Đạo Hồi và Đạo Kitô giáo?
(T): Thưa, có rất nhiều sự khác biệt giữa Đạo Hồi và Đạo Kitô giáo, hai điểm khác biệt nổi bật nhất chính là mối quan tâm về mặt Cơ Đốc Học và thần học của việc Mạc Khải.
Trước hết, kinh Côran chối bỏ sự thừa nhận của người Kitô giáo về Thiên Chúa Ba Ngôi. Kế đến, theo Kinh Côran, Phúc Âm nguyên thủy và xác thực nhất, cùng với Torah trước đó, và Kinh Côra sau này, chính là những mạc khải mà Thiên Chúa đã gởi xuống cho con người thông qua các sứ giả như: Môsê, Chúa Giêsu và Mohammed. Trong Chương 33 Đoạn 40, nói rằng Mohammed chính là người cuối cùng hay là ấn dấu cuối cùng của các tiên tri.
Thế nhưng Torah và Kinh Thánh, dưới dạng mà người Do Thái và Kitô giáo thật sự có được, lại được người Hồi Giáo xem là những bản văn bị mất mát và bị diễn dịch lại một cách sai lạc.
Đối với hầu hết những người Hồi Giáo, Kinh Côran được xem như là ngôn từ vô thủy vô chung của Thiên Chúa, trong khi đó Kinh Thánh của người Kitô giáo, dưới sự soi sáng của thần thánh, lại được họ xem như là ngôn từ của Thiên Chúa, nhưng theo cách diễn dịch của loài người.
Phần lớn những khác biệt còn lại giữa Đạo Hồi và Kitô giáo xuất phát từ những khác biệt về mặt cơ bản của hai học thuyết. Trong Đạo Hồi, không có giáo sĩ, để có thể so sánh với giới tu sĩ của đạo Kitô giáo; và cũng chẳng có uy quyền, cũg như các học viên giảng dạy như trong Đạo Công Giáo.
(H): Thưa Cha, Kinh Côran có vai trò gì trong Đạo Hồi? Có phải nó tương ứng với truyền thống, như là trong Đạo Công Giáo hay không?
(T): Kinh Côran chính là quyền lực tối hậu được mạc khải trong Đạo Hồi. Đạo Hồi không có một học thuyết mạc khải nào về cả mặt Kinh Thánh lẫn Truyền Thống, như là trong Đạo Công Giáo. Tuy nhiên, nó có một truyền thống quyết đoán, hay còn được gọi là “hadith” trong Hồi Giáo, và ai được xem là truyền thống thánh “hadith qudsi” và truyền thống tiên tri, hay còn gọi là: “hadith nabawi."
Truyền thống “hadith qudsi” chính là một bản báo cáo của thần thánh, vốn được Mohammed lập đi lập lại rằng những gì không được Kinh Côran đề cập tới, thì hiển nhiên nó chẳng có quyền lực gì cả trong Kinh Côran. Còn truyền thống “hadith nabawi" chính là một bản báo cáo nói về hành động của Mohammed hay những chi tiết về bản thân Ông ta.
Những truyền thống đó đã được góp nhặt và xem xét kỹ lưỡng từ những ngày sơ khai của Hồi Giáo; một hệ thống chi tiết nhằm đảm bảo tính xác thật hay sự hợp lý về những truyền thống xác thật cũng đã được trau truốt thêm.
Kể từ thế kỷ thứ chín của người Kitô giáo, cũng đã có những thu thập, góp nhặt chính thức về những truyền thống trông có vẽ như xác thực để giúp các học giả Hồi Giáo chuyển dịch Kinh Côran, đặc biệt là nổ lực nhằm phân biệt thế nào để đem ra áp dụng những giảng dạy của Kinh Côran đối với những thăng trầm của cuộc sống nhân loại. Kinh Côran và những gì trông có vẽ là truyền thống chính là nói về nguồn quyền lực của luật lệ Đạo Hồi, về tiểu sử của Mohammed và về một số điểm khác nữa trong đời sống của những người Hồi Giáo.
Hỏi (H): Kinh Côran có đề cập tới Chúa Giêsu và Mẹ Maria. Vậy Cha có thể giải thích về điều đó được không?
Cha Griffith (T): Thưa, đúng là Kinh Côran có đề cập đến cả Chúa Giêsu và Mẹ Maria rất nhiều lần, với những ngôn từ hết sức kính trọng.
Chủ yếu là ở Chương 4, Câu 171, Kinh Côran nói về Chúa Giêsu, con của Mẹ Maria, như là Đấng Cứu Tinh, và như là sứ giả của chính Thiên Chúa; Chúa Giêsu được ví như là ngôn sứ của Thiên Chúa được sinh hạ bởi Mẹ Maria, và với bản tính thiêng liêng, Ngài trở thành sứ giả của Thiên Chúa, cũng giống như Adam là một thụ tạo, theo Chương 3, Câu 59. Và có lúc, Kinh Côran có cho biết rằng: Thiên Chúa hỏi Chúa Giêsu rằng, “Con có nói cho mọi người hãy xem con và mẹ con như là hai vị thần thánh không?-thì đó chính là câu hỏi mà Chúa Giêsu đã trả lời trong Chương 5, Câu 116, rằng “Con không được phép nói về những gì sai sự thật.” Thì rõ ràng là, theo cái nhìn của người Hồi Giáo, cả Chúa Giêsu và Mẹ Maria chỉ là những con người mà thôi. Kinh Côran vẫn thường hay đề cập về Chúa Giêsu, là Đấng Cứu Tinh, cùng với tên gọi là “con của Mẹ Maria,” và điều đó là hoàn toàn trái ngược hẳn với niềm tin của người Kitô giáo, xem Chúa Giêsu là người “Con Một của Thiên Chúa.” Và ở đoạn khác, thì Kinh Côran lại chối bỏ các kẻ thù đã giết và đóng đinh Chúa Giêsu trên thập tự giá, ở Chương 5, Câu 157, chính là câu mà hầu hết người Hồi Giáo muốn ám chỉ rằng, Chúa Giêsu thật sự không có chết trên thập tự giá.
Trên cơ bản, thì những đoạn còn lại trong Kinh Côran, được hầu hết người Hồi Giáo tin rằng Chúa Giêsu sẽ đóng vai trò phán xét vào ngày sau. Những người Hồi Giáo thần bí sùng kính Chúa Giêsu như là một mẩu người thánh thiện.
(H): Đối với người không phải là Hồi Giáo, dường như Kinh Côran có rất nhiều mâu thuẩn trái ngược. Thế thưa Cha, làm cách nào mà người Hồi Giáo có thể nhận biết về điều đó?
(T): Thưa, những mâu thuẩn trái ngược mà những người không phải là Hồi Giáo nêu ra trong Kinh Côran được thể hiện dưới rất nhiều góc cạnh khác nhau, cả bên trong lẫn bên ngoài của bản văn.
Về mặt bên trong, chẳng hạn, những người không phải là Hồi Giáo thường chỉ ra những mâu thuẩn trái ngược hay sự đảo lộn về cách suy nghĩ và thực hành của tiên tri Mohammed giữa các giai đoạn của Mécca và của Medinan. Còn xét về mặt bên ngoài, thì họ có trích ra những điểm khác biệt giữa cách tường thuật lại những nhân vật có trong Kinh Thánh khi họ xuất hiện trong Kinh Côran và trong Torah hay là trong Sách Thánh.
Những người Hồi Giáo không coi những điểm khác biệt đó là trái ngược nhau. Và chính vì thế, họ cho rằng cách nhìn nhận về những điểm trái ngược mâu thuẩn của những người không phải là Hồi Giáo chính là vì sự thất bại trong khoa chú giải văn bản cổ, từ đó khó mà có thể dẫn đến sự hiểu biết tường tận các câu trong Kinh Côran theo cách hiểu của riêng họ, hay trong bối cảnh của một cộng đồng Hồi Giáo.
(H): Thưa Cha, những yếu tố nào trong Kinh Côran có thể mở ra một đường hướng đối thoại về đa tôn giáo, và đâu là những yếu tố làm giới hạn việc đối thoại đó?
(T): Thưa, rất nhiều lần và dưới nhiều hình thức, Kinh Côran khuyến khích cuộc đối thoại với những người Do Thái và Kitô giáo, là những “Người của Kinh Thánh,” được đề cập 54 lần trong Kinh Côran. Ví dụ như ở Chương 10, Câu 94 nói rằng, “Nếu các con nghi ngờ về điều mà Chúng Ta đã gởi xuống cho các con, thì hãy đi và hỏi những ai đang đọc kinh thánh trước các con.” Chương 29, Câu 46, thì công bố rằng: “Đừng nên tranh cãi với những Người của Kinh Thánh, hãy nên làm điều đó theo đường lối công bằng nhất, trừ phi, họ là những tên tội phạm tày trời, và nói rằng “Chúng tôi tin về những điều đã truyền dạy xuống cho chúng tôi và cho chính anh. Thiên Chúa của chúng tôi, và Thiên Chúa của anh chỉ là một và đối với Ngài, chúng ta chỉ là kẻ yếu hèn mà thôi.”
Thế nhưng, cũng có một số mâu thuẩn. Đó là trường hợp Kinh Côran đưa ra lời chỉ trích rất nặng đối với những tín ngưỡng và việc thực hành tín ngưỡng của người Kitô lẫn Do Thái giáo. Kinh Côran nhìn nhận tín ngưỡng của mình là cao siêu, vượt qua những rằng biên giới tôn giáo, như ở Chương 4, Câu 171; và Chương 5, Câu 77 chẳng hạn, và nhìn nhận thái độ phổ quát của nó rất trái ngược về mặt luân lý. Ở Chương 5, Câu 82, Kinh Côran nói rằng: những người Kitô giáo là “những người yêu thương gần gũi nhất đối với những người tin.” Trong khi đó, cũng ở Chương 5, Câu 51, Kinh Côran lại nói rằng: “Đừng đối đãi với họ như là những người bạn.” Còn ở câu khác, tức ở Chương 2, Câu 120, Kinh Côran lại nói rằng: “Không có một người Do Thái lẫn Kitô giáo nào bằng lòng với anh cho đến khi anh phải theo tôn giáo của họ.”
Và trong nội bộ xã hội Hồi Giáo, như đã được mường tượng và hình dung trong Chương 9, Câu 29, thì những Người của Kinh Thánh lại bị buộc phải trả một loại thuế đặc biệt khi đi bầu cử và phải chấp nhận coi mình là tầng lớp thấp nhất trong xã hội, để đổi lấy sự bảo vệ của pháp luật, hay còn lại là sự bảo vệ của "dhimmah," của những người Hồi Giáo, và chính vì thế, tính từ "dhimmi," hay "được bảo vệ theo pháp luật" được đem ra áp dụng cho cả những người Kitô lẫn Hồi Giáo.
Tuy vậy, Kinh Côran cũng còn đưa ra một số điểm tương đồng cho cuộc đối thoại liên tôn giáo. Một trong những điểm quan trọng nhất đó chính là tầm quan trọng về đức tin của giáo trưởng Abraham. Trong khi đó ở Chương 3, Câu 67, thì Abraham không được coi như là một người Do Thái giáo lẫn một người Kitô giáo, nhưng chỉ là một người theo thuyết độc thần biết phủ phục mà thôi. Và Kinh Côran cũng còn nói về “tôn giáo của Abraham” bằng những ngôn từ rất giống với những ngôn từ được cả người Do Thái và Kitô giáo dùng. Kinh Côran nói về Abraham như là người bạn của Thiên Chúa; cũng như trong Sách Isaiah đoạn 41, câu 8 và trong sách Gioan, đoạn 2 câu 23.
(H): Thưa Cha, theo Cha, thì điều gì đã lôi cuốn người Tây Phương cải sang Đạo Hồi?
(T): Thưa, có rất nhiều nguyên do liên quan đến việc thu hút nhiều người vô Đạo Hồi từ Phương Tây.
Xét về mặt tích cực thì, Đạo Hồi có tính thuyết phục, biết điều, không nhân nhượng giống hệt như trong kinh thánh. Về mặt luân lý, nó có vẽ thuyết phục, vì lẽ rất nhiều quốc gia hiện đại và sau thời kỳ hiện đại xem nó như là vừa hiện thực lại vừa chính trực. Tính tiên tri hóa của Kinh Côran đưa ra những phỏng đoán rất ăn khấp với việc tự cảm nhận lấy qua những yếu tố tích cực trong những thời kỳ mạc khải xa xưa, cùng với những lý do giải thích tại sao những dân tộc xưa cổ đã không biết cách nhìn nhận nó một cách trung thực.
Lịch sử và truyền thống của Hồi Giáo qua nhiều thời đại và nơi chốn khác nhau, đã làm sản sinh ra trong xã hội những thành tựu rất đáng nể về mặt tri thức lẫn khoa học. Rất nhiều người Phương Tây tìm thấy sự thu hút về những bí ẩn của Hồi Giáo; trong khi đó những người khác thì xem Đạo Hồi như là một câu trả lời hữu hiệu về mặt tôn giáo đối với những gì họ thấy đang sa đọa, bệnh hoạn ở thế giới Phương Tây hiện đại.
Còn xét về mặt tiêu cực thì, những người Kitô giáo nào bị cuốn hút bởi Đạo Hồi là những người thiếu hiểu biết về lịch sử và những giảng dạy của Giáo, và như thế họ rất dễ bị lừa bởi những cuộc tấn công quá khích về những học thuyết, về những thực hành và về lịch sử của Giáo Hội. Họ thờ ơ về những đối đáp của Giáo Hội đối với những chỉ trích của Hồi Giáo về Đạo Kitô giáo. Những khiếm khuyết và những thất bại về mặt luân lý mà họ biết được tại các cộng đoàn Kitô giáo, đôi khi làm họ mất tinh thần, và họ quên rằng, những lỗi lầm đó, đều xảy ra ở tất cả những cộng đồng đức tin khác, kể cả Hồi Giáo.
Chủ nghĩa thế tục và vật chất hóa hiện đang thịnh hành tại xã hội Phương Tây đã dẫn đến việc họ cải sang Đạo Hồi vì chỉ có ở Đạo Hồi, họ có thể tìm ra được một thứ thuốc giải độc hữu hiệu cho vấn đề đó. Đôi khi, những người cải sang Đạo Hồi là vì họ không muốn nổ lực để có một cuộc sống thủy chung của người Kitô giáo, hoặc là họ không muốn tuân theo, chỉ vì họ nhận được sự ủng hộ và hướng dẩn về mặt tinh thần từ những người Hồi Giáo chân chính và ngay thẳng.
Nguồn: VietCatholic
